De wereld in vogelvlucht

Kaarten, atlassen, luchtfoto's, ik kan er niet genoeg van krijgen. Als weergave van de werkelijkheid, maar vooral als zoekplaatje en soms ook als kunst. Zo bezocht ik ruim een jaar geleden de tentoonstelling Vliegerfoto's in het Fries Museum. Het betrof foto's die door beeldend kunstenaar Gerco de Ruijter (Vianen, 1961) met een camera aan een vlieger zijn gemaakt. Het waren maar twaalf foto's, maar stuk voor stuk juweeltjes. De foto hieronder, in werkelijkheid manshoog, was er één van. Zo ziet een vogel dus Sandfirden.

 

 Bron: website Fries Museum

Als liefhebber van kaarten heb ik de Tom-Tom altijd buiten de autodeur gehouden. Nog altijd doen we het zonder, maar de twijfel begint wel te knagen. Toen we vorig jaar tijdens onze vakantie in Denemarken op zoek waren naar het treinstation van Farum hebben we in mijn herinnering bijna een uur rondgereden. De voorsteden van Kopenhagen munten niet uit in goede bewegwijzering en na de hele stad doorkruist te hebben kwamen we uiteindelijk, vlakbij bij waar we de stad een uur eerder binnen waren gereden, uit bij het station. Toen we dit later op de camping in Hillerod vertelden aan een medekampeerder vroeg die: 'Waarom hebben jullie geen TomTom?' Zij hadden dezelfde tocht gemaakt en waren, op aanwijzing van het navigatiesysteem, linea recta naar het betreffende station gereden. Ja, dan heb je even niet veel te zeggen.

Wat kunnen wij als Tresoar met de nieuwe toepassingen op dit gebied? De mogelijkheden zijn bijna onbegrensd zou ik zeggen. De website Nederland 1858-1870 vind ik wat dat betreft inspirerend. We hebben voor Friesland een mooie basis in de vorm van HISGIS, dat we uit kunnen breiden met foto's, teksten, zoals de knipsels uit het Fries Landbouwblad betreffende bepaalde boerderijen, andere kaarten enz.

Ik wil afsluiten met de Tweede Wereldoorlog. Een interessante bron voor onderzoek naar die periode zijn de luchtfoto's die door de Geallieerden van de bezette gebieden in het algemeen en, vanuit ons perspectief, van Nederland in het bijzonder zijn gemaakt. Op de website www.watwaswaar.nl staan er enkele duizenden. Voor Friesland betreft het alleen foto's van Leeuwarden en omstreken. Onderstaande foto betreft het gebied ten noordoosten van de Oldehove. De toren zelf is linksonder nog net zichtbaar. Van de Provinciale Bibliotheek en het Ryksargyf, laat staan Tresoar, was destijds nog lang geen sprake. De foto is gemaakt in maart 1945, enkele weken voor de bevrijding. Een interessante vraag die je neffens my aan zo'n foto kunt stellen is: kun je zien dat de foto in oorlogstijd is gemaakt? Voor de foto's van de binnenstad van Rotterdam is die vraag niet moeilijk te beantwoorden, maar hoe zit het met een foto van Leeuwarden, een stad die vrijwel ongeschonden door de oorlog is gekomen?

De enige duidelijke aanwijzingen zijn neffens my de 'rode' kruisen op de daken van het Diakonessen Ziekenhuis, om te voorkomen dat ze een doelwit zouden vormen van Geallieerde bommenwerpers. Zien jullie er meer?