Om te beginnen een opmerking over de titel: die is een beetje merkwaardig. Er waren inderdaad zo´n 30.000 mensen die vanuit Midden-Limburg naar het noorden werden overgebracht, maar tweederde daarvan kwam in Friesland terecht. Het andere deel had Groningen of Drenthe als eindbestemming.
Het boek bestaat uit elf verhalen, elk over één familie uit Roermond of omgeving die in januari of februari 1945 in Friesland kwam en elk gebaseerd op één of meer interviews.
Roermond was vanaf eind 1944 een frontstad geworden, met alle gevolgen van dien. Met ingang van 22 januari 1945 werden de inwoners van de Maasstad en de omliggende dorpen naar veiliger oorden gebracht. Dat ging echter niet zomaar. De inwoners moesten eerst onder winterse temperaturen lopend naar het Duitse plaatsje Brüggen, een tocht van zo'n vijftien kilometer. Daar moesten ze vervolgens wachten op een trein die hen naar Noord-Nederland zou brengen. Die treinreis in veewagons duurde lang en was zwaar door de kou en de honger, maar ook vanwege het gevaar van geallieerde beschietingen. Dat overkwam Jan Dosker, die begin februari met zijn moeder, twee broers en evenveel zusjes Roermond verliet. De treinreis werd onderbroken in het plaatsje Hamminkeln, waar de trein het doelwit werd van Engelse jachtvliegtuigen. Jans moeder en zijn twee broers kwamen daarbij om het leven. De twee zusjes raakten gewond, waarvan één ernstig. De twaalfjarige Jan reisde verder naar Leeuwarden waar hij werd opgevangen door mevrouw Cath aan de Willemskade.
De verhalen gaan vooral ook over het verblijf bij het Friese gastgezin, over de verschillen in het boerenbedrijf tussen noord en zuid, over die tussen de katholieke Limburgers en de vooral gereformeerde Friezen, over liefde die die verschillen soms overwon, maar soms ook niet. De verhalen vertellen - logischerwijze - weinig over de organisatie van de evacuatie. Daarom is het mooi dat ze worden voorafgegaan door twee - overigens niet al te diepgaande - inleidingen, één die de Limburgse situatie behandelt en één waarin Friesland aan bod komt. Daaruit blijkt o.a. dat in Leeuwarden diverse gebouwen ´geschikt´ werden gemaakt voor de eerste opvang. De evacués konden in de Harmonie of Zalen Schaaf eten en in De Beurs of één van de zeven daartoe ingerichte scholen overnachten. De Julianaschool aan de Tweebaksmarkt was daar één van.
De Julianaschool, op bijna steenworp afstand van de plaats
waar de boekpresentatie plaatsvond
waar de boekpresentatie plaatsvond
Na ontvangst van het boek verwees Tine Seffinga naar het Libië van vandaag, waar de wegen ook worden bevolkt door duizenden evacués die op zoek zijn naar veiliger plaatsen. Met die wijze vergelijking was het officiële deel ten einde.
Belangstelling voor het boek? Zie op www.uitgeverijlouise.nl.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten