Fanny, van wie is zij er één? Deel 1

De vraag is me nog niet gesteld, maar soms - tijdens een wandeling met Fanny - vraag ik het mezelf wel eens af. Ook verwante vragen komen op, sinds ik niet meer hondloos door het leven ga, zoals:
- hoeveel generaties moeten we teruggaan om bij Fanny's voorouders uit te komen die in 1900 leefden?
- hoe zagen die voorouders eruit?

Een herinnering komt boven. Toen ik in 1979 bij het Ryksargyf mijn stage voor de opleiding tot Middelbaar Archiefambtenaar aan de Rijksarchiefschool begon kreeg ik als hoofdopdracht de inventarisatie van het archief van de familie Van Heloma toebedeeld. Het archief van de Zuid-Friese patriciërsfamilie bevat o.a een fotoalbum met uiteraard vooral plaatjes van tweevoetige familieleden. Maar niet alleen van hen, ook de viervoeters in hun midden zijn fotografisch vastgelegd in het album. Ik weet nog dat ik me daar destijds over verwonderde, dat honden toen blijkbaar al zo belangrijk waren dat ze een plaatsje in het familiealbum kregen.
Hieronder één van die foto's. Gegevens ontbreken. Zelfs de naam van de hond is niet bekend. Het enige dat we weten is dat de foto is gemaakt door B. Bruining, die van 1881 tot 1895 als fotograaf in Arnhem was gevestigd. Ik vermoed dan ook dat de hond van Jan Albert van Heloma is geweest die in 1877 het Friese voor het Gelderse verruilde en in 1901 in Bennekom overleed.

Bron: Fries Fotoarchief

Omgekeerd vraag ik me nu af: heeft deze hond ook voor nageslacht gezorgd en, zo ja, hoe uitgebreid is zijn of haar parenteel, zijn er nog nakomelingen in leven en zo ja, waar hebben die zich gevestigd, en zijn er ook emigranten onder hen?
Van welke kant je het ook benadert je komt elke keer uit bij de vraag: welke bronnen staan ons ter beschikking om voor- en nageslacht van honden uit te zoeken?

Het is geen gemakkelijke klus, zo is me al snel duidelijk geworden. Soms loop je meteen vast. Neem nu onze Fanny. We kennen haar geboortedatum, 19 november 2004. Maar ja, om haar stamboom uit te zoeken hebben we meer gegevens nodig, in de eerste plaats de namen van haar ouders. In het verslag dat van de intake in het Dierentehuis 't Schuthok is gemaakt staat achter de vraag Wat is bekend van de voorgeschiedenis? het volgende antwoord: 'Fanny komt uit Tsjechië/dierenwinkel'. That's all. Tijdens de overdracht werd ons bovendien verteld dat haar originele paspoort verloren is gegaan. Ze heeft een nieuw exemplaar gekregen. Dat gebeurde trouwens zonder ingewikkelde aanvraagprocedures. Een hondse behandeling heeft hiermee neffens my dan ook een nieuwe betekenis gekregen. Veel asielzoekers zullen op deze manier ook graag honds behandeld worden, maar dit terzijde.
We zullen in ieder geval naar Tsjechië moeten voor vervolgonderzoek. Maar waar te beginnen? Medewerkster Gina van het dierentehuis vertelde dat hondjes met ladingen vanuit landen als Tsjechië en Roemenië ons land binnenkomen. Waarschijnlijk is Fanny ook zo geïmmigreerd. In het zoekgeraakte paspoort zou misschien aan de hand van de stempels van de eerste entingen opgemaakt kunnen worden uit welk deel van het land Fanny is gekomen. Om kort te gaan, het is dus zoeken naar een speld in een Tsjechische hooiberg. Zou er een Tsjechische variant van Spoorloos of Opsporing verzocht bestaan? Nee, we zullen moeten leren leven met de gedachte dat we er nooit achter komen.

En toch, 'honden' en 'stambomen' zijn geen vreemden van elkaar. Immers, welk levend wezen eet voedsel van het merk Pedigree? Zover heeft de mens het nog niet geschopt. Stel je voor, wij halen onze boodschappen bij de supermarktketen Stamboom of eten de groenten van Genealogie in plaats van Hak.
Daarnaast bestaat er inmiddels software voor de hondengenealoog. Dat betekent dat er ook bronnen moeten zijn. En dat is ook zo. Als hondengenealogisch onderzoeker ben je dus niet kansloos. Maar ...... succes is wel een stuk minder verzekerd dan bij de tweevoetergenealogie.
Van de overheid moeten we het in ieder geval niet hebben. Goed, elke gemeente int hondenbelasting, maar (helaas) zijn de ambtenaren, in ieder geval die van Leeuwarden, niet geïnteresseerd in de naam, laat staan andere gegevens van de hond. De eigenaar/betaler, daar willen ze alles van weten, maar van de hond .......? Nee, ze willen alleen weten voor hoeveel honden ze de eigenaar kunnen aanslaan.
Degenen die denken dat het wat dat betreft vroeger beter was, door te wijzen op de tijdens de Republiek aangelegde registers van ontvangen Hondgeld, komen bedrogen uit. Het ging hierbij wel om een belasting maar dat is tegelijkertijd ook de enige gelijkenis met de huidige hondenbelasting. Het hondgeld was (helaas) een grondbelasting.

Wat zijn nu de mogelijkheden voor het vergaren van gegevens voor een hondenstamboom? Het helpt in ieder geval enorm als:
1 de hond een rashond is én de baas dat belangrijk vindt en/of
2 de baas zijn hond zo bijzonder vindt dat hij er een boek over schrijft.
Ik geef meteen toe dat de honden waarop (één van) beide punten van toepassing is/zijn niet tot de meerderheid van het honddom behoren. Maar, zelfs als dat niet het geval is hoeft men niet meteen te wanhopen. Er blijkt een verscheidenheid aan bronnen te bestaan. Zoveel dat ik ze niet allemaal zal noemen, laat staan behandelen. De belangrijkste wil ik in de volgende delen in de serie Fanny, van wie is zij er één? de revue laten passeren.

Wordt vervolgd